Alkol, yasak ve ötesi

(Konuyla ilgili milliyet gazetesindeki röportajım için tıklayın...)

EVET

• Alkollü içkilere ulaşabilirlik azaldıkça alkol tüketimi azalmaktadır.
• Alkollü içki fiyatları arttıkça alkol tüketimi azalmaktadır.
• Alkollü içki reklamları azaldıkça alkol tüketimi azalmaktadır.
• Genç yaşta olan nüfusun alkollü içkilere erişiminin azalması yetişkinlikte alkol bağımlılığı riskini azaltmaktadır.
• Alkollü araç kullanımı risklidir ve bir halk sağlığı sorunudur.

AMA

• Alkollü içki kullanan herkes potansiyel suçlu değildir. Alkolün kontrolsüz kullanımı sorun yaratmaktadır. Sorun yaratan alkolün kontrolsüz kullanımıdır.
• Alkollü içkilerin saklanması ve gizli tüketilmesi veya yasaklanması bu içkilere ilgiyi azaltmamakta, tersine arttırmaktadır.
• Alkollü içki fiyatları arttıkça, kaçak içki veya insan sağlığına zararlı üretim artmaktadır.
• Alkol sigara gibi değildir. Politikaları farklı olmalıdır. Sigara içen çevresine doğrudan zarar verir. Alkolü kontrolsüz içen bir kişinin çevresine zarar verme ihtimali  düşüktür. nedenle, sigaranın kısıtlanması toplumsal bir gerekliliktir. Ama alkollü içkilerden görülecek zararı kabul etmek veya etmemek daha çok kişisel tercih sorunudur.
• Alkolü sorun yaratacak tarzda kullananlar temel alınarak yani kötü örneklere dayanarak bir düzenleme getirildiğinde, bazı insanlar da bu durumu yaşam tarzlarına karışmak olarak algılamaya başlarlar.

ÖTE YANDAN

• Ülkemizde gençleri korumak için var olan yasalar oldukça yeterlidir. Örneğin 18 yaşından küçüklere alkol satışı yasaktır. Ama bu yasa uygulanmamaktadır. Gençler alkollü okul partilerini kafelerde vb yerlerde rahatlıkla düzenlemekte, tekel bayilerinden hiç kimlik sorulmadan alkollü içki satın alabilmektedir. Bu durum engellenmediği sürece, alkollü içkileri toplumdan izole etmeye çalışan yöntemlerin etkinliği olmayacaktır.
• Ülkemizde alkollü içki satılan mekan sayısı çok düşük olan illerimizde alkollü içki tüketimi oldukça yüksektir. Bunun nedeni, o illerde alkollü içkilerin yol kenarlarında veya başka gizli mekanlarda  kullanılmasıdır. Unutmayalım, sistem dışına çıkan davranışlar denetlenemez ve önlemez...
• Ülkemizde etkin, standardize ve bilimsel bağımlılığı önleme çalışması sayısı yok denecek kadar azdır.
• Önleme politikaları çeşitli olmalıdır. Devletin desteklediği, tek elden yapılan önleme politikalarının etkili olmadığı birçok çalışmada gösterilmiştir. Farklı yöntemleri içeren, farklı kurumların geliştirdiği, etkinliği gösterilmiş programlar önleme (prevention) programı niteliği taşıyabilir.

SONUÇ OLARAK

• Yasaklamak değil düzenleme getirmek gereklidir. Yasaklamalar, çoğunlukla inanç perspektifi ile konuya bakıştan temelini alır. Düzenleme ise, bilimsel temele dayalı bir önleme ve halk sağlığı politikasıdır. Yasak işe yaramaz ama düzenleme işe yarar. Alkol politikaları dediğimiz şey, bir yasaklar bütününden ziyade bir düzenlemedir.
• 100-200 metre kuralları, içkinin dışarıdan görülememesi, mekanlara alkollü içki ruhsatı verilmemesi gibi mekansal politikalar yerine; 18 yaşından küçüklere alkol satışının önlenmesi, önleme programları, barmenlerin eğitimi vb gibi hedefe yönelik politikalar etkin olacaktır.
• Yasaklayınca insanlar bir yolunu bulur, yine içer. Alkol bağımlılığını önlemenin bilimsel yolları var ama uygulamak için biraz emek lazım. "Emeğe ne gerek var, emredersin içmezler!" bakışının her zaman hüsranla sonuçlandığını unutmamak lazım. Osmanlı tarihine bakacak olursak, bir padişah alkolü yasaklamış, diğeri serbest bırakmak zorunda kalmıştır. İşin ilginci kimse de bundan ders almamıştır. Biri yine yasaklamış, bir diğeri serbest bırakmıştır...
• Kolaycılık çözüm değil sorun getirir. İnsanoğlunu hafife almamak lazım...